अमर होय ती वंशलता । निर्वंश जीचा देवांकरिता ॥

स्वातंत्र्यवीर सावरकरांचे थोरले बंधू गणेशपंत यांना काळ्यापाण्याची शिक्षा झालेली. धाकटा भाऊ बाळ याला वयाच्या १९ व्या वर्षी लॉर्ड मिंटो वर फेकलेल्या बॉंबप्रकरणी अटक झालेली. या दोन्ही वार्ता इंग्लंडमध्ये असलेल्या विनायकरावांना त्यांची वहिनी आणि गणेशपंतांची पत्नी कै. यशोदाबाई यांनी कळवली. दोन्ही भावांना अटक झालेली असताना घरी एकाकी असलेल्या वहिनीला कुणाचाच आधार नव्हता. होता तो फक्त विनायकरावांचा. ते विलायतेत दूर, त्यांचीही क्रांतिकार्याची धामधुम चललेली. त्याही परिस्थितीत विनायकरावांनी वहिनीस सांत्वनपर पत्र लिहीलं, त्याचा सारांश असा.

" खरोखरच आपला वंश धन्य म्हटला पाहिजे. इश्वरी अंश असल्या शिवाय असल्या गोष्टी घडत नाहीत. फुले अनेक फुलतात आणि सुकून जातात त्यांची कोण दखल घेतो ? पण जे फुल गजेंद्राने श्रीहरीला वाहीले ते अमर झाले. त्या गजेंद्राप्रमाणेच आपल्या भारतमातेची केविलवाणी स्थिती झाली आहे. तेव्हा आपल्या वंशातील सर्व फुले खुडून त्याच्या माळा केल्या आणि नवरात्रीत नऊ माळा अर्पण केल्यावर कालीमाता प्रकट होते त्या प्रमाणे ती झाली तर देशाकरीता निर्वंश झाला तरी आपण अमरच होऊ.

आता हे महत्कार्य हाती घेतले आहे तेव्हा मोठ्याप्रमाणेच वागलं पाहीजे. तू तर धैर्याची मुर्ती आहेस, तेव्हा संताना पसंत पडेल असे वर्तन कर. "

(क्रमशः)

नरेन्द्र प्रभू